Expertises

Een aantal expertises maken Geologische Dienst Nederland hét instituut voor betrouwbare informatie over de ondergrond. Onze expertises stellen ons bovendien in staat om op te treden als onafhankelijk adviseur van de overheid.

Geomechanica

Om mogelijke bewegingen in diepe aardlagen te kunnen voorspellen, is kennis nodig van het gedrag van gesteenten en water op grote diepte. Via onze expertise in geomechanica helpen we de verwachte gevolgen van winning en opslag in kaart te brengen: we berekenen de spanningsverschillen die optreden tussen verschillende plekken in de ondergrond. Onze onderzoekers modelleren in welke mate en met welke waarschijnlijkheid de bewegingen zullen voorkomen en wat de gevolgen daarvan aan het oppervlakte zijn. We gebruiken gegevens over de samenstelling van aardlagen, zoals de elasticiteit en porositeit van het gesteentetype. Daarbij is multidisciplinair onderzoek onmisbaar: Geologische Dienst Nederland combineert kennis van de geomechanica dan ook met laboratoriumonderzoek, modelstudies en kartering.

Reservoir engineering

We bouwen dynamische simulatiemodellen om de stroming van gassen en vloeistoffen in ondergrondse reservoirs te modelleren. De modellen geven inzicht in hoe je in de praktijk het gebruik van de ondergrond kunt optimaliseren en dat is van belang voor vrijwel al onze onderzoeksexpertises, zoals olie- en gaswinning, aardwarmte en ondergrondse opslag van energie en koolstofdioxide. We hebben daartoe zelf de optimalisatietechnologie Everest ontwikkeld, die bijvoorbeeld helpt bepalen wat de beste locatie is voor het plaatsen van een put, welke waarnemingen het meest zinvol zijn of hoeveel water geïnjecteerd moet worden. Met onze expertise in reservoir engineering helpen wij de economische en maatschappelijke opbrengst van ondergrondse activiteiten te maximaliseren en tegelijkertijd de risico’s te minimaliseren.

Well technology

Voor elke toepassing in de ondergrond is een put nodig die de bovengrond met de ondergrond verbindt. Een put wordt gemaakt door een gat te boren en een buis te plaatsen, om vervolgens het gat tussen deze buis en de boorgatwand af te dichten. GDN ontwikkelt en demonstreert technologische innovaties om putten aan te kunnen leggen voor nieuwe toepassingen, zoals aardwarmte en de opslag van koolstofdioxide, warmte en waterstof. De technologieën maken putten (kosten-)efficiënter zonder in te boeten op de veiligheid.

Kennis over bestaande putten is cruciaal om te kunnen beoordelen of ze geschikt zijn voor hergebruik voor duurzame toepassingen. Onderzoek naar puttechnologie maakt het mogelijk om putten goedkoper en duurzamer aan te leggen en de capaciteit van de winning of opslag te vergroten.

3D-modelleren

Een belangrijk aspect van de petroleumgeologie is om de structuur van de ondergrond te achterhalen. Via seismische interpretatie (van geluidsgolven) stellen we vast uit welke aardlagen de ondergrond is opgebouwd en waar breuken zitten. Op basis van die gegevens stellen we een 3-dimensionaal model op van de ondergrond. Daarmee kunnen wij een beeld maken van de ondergrond en de delfstoffen olie, gas of zout die daarin aanwezig zijn, of van de aanwezige aardwarmte. Met onze expertise achterhalen we op welke locaties de delfstoffen en energie zich bevinden, of ze winbaar zijn en in welke volumes. Dat draagt bij aan een duurzame Nederlandse mijnbouw.

Petrofysica

Onze petrofysici kunnen de kwaliteit van reservoirgesteente in de diepe ondergrond vaststellen. Op basis van de porositeit en doorlatendheid van gesteentelagen bepalen we in welke mate ze geschikt zijn voor bijvoorbeeld het winnen van aardwarmte, of voor het ondergronds opslaan van stoffen. Uit de watersaturatie leiden we daarnaast af hoeveel olie of gas in een veld aanwezig is. We analyseren daarvoor zelf logmetingen langs boorgaten en gebruiken ook metingen aan de gesteenten die door operators zijn aangeleverd. Enerzijds dragen we daarmee bij aan onder meer verkennend onderzoek op regionale schaal. Anderzijds evalueren we geologische rapporten die worden ingediend in het kader van bijvoorbeeld vergunningverlening, waarmee we de Nederlandse overheid in de besluitvorming ondersteunen en adviseren.

Vier focusgebieden

Deze en meer expertises zetten we in bij maatschappelijke vraagstukken in onze vier focusgebieden de Energietransitie, een Veilige en leefbare delta, de Effecten van mijnbouw en de Digitale ondergrond. Via onderstaande blauwe iconen kom je direct op de pagina’s van deze focusgebieden.