Vuursteenmijn Rijckholt

Bezoek in het Savelsbos bij Rijckholt de restanten van de oudste mijnbouw van Nederland. Tussen 6200 en 4700 jaar geleden won de prehistorische mens hier vuurstenen uit de geelwitte kalksteen. Ze maakten er wapens en werktuigen van. In 1881 ontdekte de Belgische archeoloog Marcel De Puydt de mijnen.

Te zien bij Vuursteenmijn Rijckholt

Onze voorouders uit het Neolithicum maakten nauwe verticale schachten om de vuursteen onder de grond te winnen. Tussen 1964 en 1972 legden archeologen voor onderzoek een nieuwe 150 meter lange tunnel aan. Daardoor is de vuursteenmijn nu te bezoeken. Het prehistorische mijncomplex beslaat 8 hectare en bevat meer dan 2000 mijnschachten. In de mijngangen kun je haksporen zien van de prehistorische mens. De zwarte vuursteenknollen die zijn mijnden, zijn nog op veel plekken te zien in de geelwitte kalksteen. Kijk voor meer informatie op de website van Vuursteenmijn Rijckholt.

Vuursteen dankt zijn naam aan de vonken die ontstaan wanneer je twee stukken hard tegen elkaar slaat. Dit kun je thuis eens uitproberen (draag een veiligheidsbril). Onze prehistorische voorouders leerden vuursteen te bewerken voor wapens en werktuigen. Eerst haalden ze hier uit de hellingen. Toen die bron uitgeput raakte, begonnen ze met mijnbouw. Ze wisten precies welke vuursteen ze zochten, want bij het graven van de schachten in Rijckholt sloegen ze lagen met vuursteen van mindere kwaliteit over. Ook op andere plekken in Zuid-Limburg en Europa zijn Neolithische vuursteenmijnen ontdekt, bijvoorbeeld in BelgiëGroot-Brittannië en Polen.

Vuursteenmijn Rijckholt bezoeken

Je kunt de prehistorische vuursteenmijnen bezoeken door deel te nemen aan een georganiseerde excursie. Je wandelt met een gids van Rijckholt naar de mijn, waarbij de gids ondertussen vertelt over geologie, landschap en archeologie. Bij de mijn bezoek je de ondergrondse prehistorische gangen. In totaal duurt de excursie 2 tot 2,5 uur waarbij veel wordt gewandeld door het bos. Verder kun je in het Savelsbos de Henkeput en Grindgroeve Savelsbos bezoeken.

Praktische informatie

Geologie in het kort

De kalksteen waarin de prehistorische mijnen zijn uitgehakt, is zo’n 68 miljoen jaar geleden afgezet in een ondiepe zee waarin ook de bekende mosasauriërs leefden. De vuursteenknollen ontstonden later in de kalksteen: door chemische processen loste kiezelzuur van bijvoorbeeld sponsnaalden in de kalksteen op en concentreerde zich in vuursteenknollen. 

Geologische opbouw

De kalksteen is onderdeel van de Formatie van Gulpen. De Kalksteen van Lanaye zit bovenin die formatie en bevat in dit gebied grote zwarte vuursteenknollen.

Meer over deze hotspot